Wie: Marco Matheeuwsen
Wat: Coördinator duurzaamheid & financiën bij woningcorporatie Casade
Focus: Efficiënte en schaalbare oplossingen
Hoopt/wenst: Een integrale aanpak bij natuurinclusief bouwen

Wat is jouw expertise?
Als coördinator duurzaamheid & financiën zorg ik er bij Casade voor dat ons duurzaamheidsbeleid actueel blijft en wordt uitgevoerd bij onze woningen. Als aanjager en verbinder zet ik me in om de verplichtingen die voortkomen uit wetten en regels, te vertalen van last naar lust. Natuurinclusief bouwen moet van de wet, zo simpel en plat kun je het maken. Maar het draagt ook bij aan het woongenot van onze huurders én aan de natuur in Nederland. Ik probeer nieuwe ideeën voor energetische verduurzaming, klimaatadaptatie en biodiversiteit op een integrale manier toe te passen, zodat ze ook kostenbesparend zijn. Want naast duurzaamheid ben ik medeverantwoordelijk voor de investeringsbegroting en het doelmatig besteden van onze middelen.

Waarom vind je natuurinclusief bouwen belangrijk?
We zijn als woningcorporatie vaak in een bestaande gebouwde omgeving aan de slag. We willen dan rekening houden met bewoners en omwonenden en voor hen een prettig woon- en leefklimaat borgen. Dan kom je snel uit bij groen, vogels en ander leven, dat geeft mensen plezier en zorgt voor sociale cohesie. En groen is belangrijk voor het dempen van hittestress en het vasthouden van water.

Wat is het belangrijkste obstakel voor natuurinclusief bouwen?
Hoe houden we onze woningen betaalbaar, dat is onze uitdaging als corporatie. We hebben extreme kostenstijgingen gezien in de afgelopen jaren, dan moet je keuzes maken: investeer je in energetische verduurzaming, nestvoorzieningen of een groen dak? Daarom is het belangrijk dat we voorzieningen die de natuur ten goede komen, zo efficiënt en schaalbaar mogelijk maken. In ons project Dakenstroom bijvoorbeeld, hebben we allerlei nestvoorzieningen ontworpen in de dakranden waardoor je niet allemaal losse elementen aan of in de muren hoeft te bevestigen. De industrie heeft dat opgepakt waardoor die voorzieningen af-fabriek beschikbaar zijn en er een kostenbesparend effect ontstaat.

Een multifunctioneel Dakenstroom dak, met onder de dakrand nestvoorzieningen voor vogels.

Hoe hoop je dat steden er over 10 jaar uitzien?
Ik heb altijd in dorpen gewoond met veel ruimte voor groen, licht en lucht. Dat is veel minder geworden door verdichting en verstening. Ik hoop dat we de waarde van groen herontdekken. Het is fijn dat je soms al ziet dat de auto minder dominant wordt; dat rijbanen bijvoorbeeld éénrichting worden om groenstroken ernaast aan te leggen. Die ontwikkelingen mogen nog sterker worden zodat de leefbaarheid in de stad groter wordt en de natuur een kans krijgt.

Welk obstakel moet daarvoor uit de weg geruimd worden?
We moeten het meer integraal aanpakken. Groene gebouwen bijvoorbeeld zijn een prima ontwikkeling, met groene daken of balustrades. Maar als je die ’s zomers met schaars leidingwater moet bevloeien is dat minder handig. De uitdaging is dan het water vast te houden op daken om van daaruit het groen te bevochtigen. Dus niet even wat groen planten zonder doordacht plan. We zouden er daarom goed aan doen om vanaf het begin een deskundige op het gebied van ecologie of waterhuishouding aan tafel te vragen. Door zijn bevindingen al mee te nemen in het ontwerp, kun je voorkomen dat het halverwege een showstopper wordt.

Die integrale aanpak geldt ook voor de regelgeving; die is nog te vaak op deelaspecten afgestemd, niet op het overkoepelende. Er wordt aan één wordt gedraaid zonder te weten wat er bij de andere gebeurt.

Waarom ben je jurylid van deze Award?
De Award is een mooie gelegenheid om vernieuwende ideeën een podium te geven, om elkaar te inspireren en natuurinclusiviteit vanzelfsprekend te maken. Ik vind het leuk om daar iets van te vinden als jury, maar ook om inspiratie op te doen waar we zelf mee aan de slag kunnen. Ik hoop dat er verrassingen bij zitten. Wat ik gaaf zou vinden is als er ook oplossingen binnenkomen die zijn toe te passen op elementen in de omgeving van het gebouw; denk aan een overkapping, dakkapel of een fietsenstalling. En inzendingen waarbij het gelukt is om bewoners in beweging te krijgen voor bijvoorbeeld het beheer van groen. Zodat het ook duurzaam blijft, en dat niet in een autoluwe zone uiteindelijk de stoeptegels weer in de tuin gaan om de auto te parkeren.

Waar let je met name op als jurylid?
Soms is er een spanning tussen ‘het mooie’ en ‘het effectieve’. Bij Dakenstroom vond men de dakoverstekken te plomp, maar je hebt die afmetingen nodig voor de natuurinclusieve voorzieningen. Hoe hebben de inzenders hun weg gevonden in dat spanningsveld? Daar ga ik op letten. Maar het belangrijkste vind ik dat de inzendingen repeteerbaar zijn en leiden tot schaalvergroting. Zodat ze integraal meegenomen kunnen worden in de verbouw of bouw van woningen, waardoor kosten niet meer het argument zijn om het niet te doen. Daar wordt door veel woningcorporaties reikhalzend naar uitgekeken.

Tekst: Mariël Verburg, Vogelbescherming Nederland, 21 augustus 2023
Beeld: Marco Matheeuwsen en Casade