Van nature in Nederland
Het opleveren van een loos dak, zonder enige extra functie? Dat zou geschiedenis moeten zijn volgens Joost Vlot. “Dat is alsof je een stuk grond asfalteert en er een hek omheen zet: het heeft geen nut.” Liefst ziet hij dat aan een dak ten minste twee functies worden toegevoegd. “Bijvoorbeeld een ‘groen-geel’ dak: met natuur en zonnepanelen. Of ‘groen-blauw’: met extra waterberging onder de beplanting. Of ‘groen-rood’: recreëren op het dak met natuur eromheen.”

Voor de groene daken die zijn bedrijf Dakbloemenweide levert, wordt niet zomaar groen gebruikt, maar een beplanting die ecologische winst oplevert. Inheemse planten hebben dan de meeste toegevoegde waarde, vertelt Vlot: “In onze dakbloemenweiden zaaien we 40 soorten in die van nature in Nederland voorkomen. Die sluiten aan bij wat lokale insecten en vogels gewend zijn. Met pioniersplanten, waardplanten en drachtplanten. Vijf van de planten zijn bedreigde rode-lijstsoorten.”

We tillen natuur op
Door de verschillende bloeiperioden is er op een dakbloemenweide van februari tot november altijd nectar te halen voor insecten. De insecten trekken weer diverse vogels aan zoals vinken, merels, mussen, mezen of gaaien. Naast voeding heeft een dakbloemenweide meer ecologische functies. Vlot: “Bladeren en stengels die in de winter verdrogen, vormen in het voorjaar nestmateriaal voor vogels. Ook zijn er planten die voor insecten geschikt zijn om hun eitjes op te leggen. Er zijn schaduw- en schuilplekken. Het is dus een gebalanceerd ecosysteem. Wat je bij de bouw op het maaiveld aan vegetatie verliest, brengen we op het dak terug. Wij ‘tillen’ als het ware de natuur op in plaats van dat natuur wordt weggehaald tijdens de bouw.”

Deze inheemse beplanting heeft meer voordelen. “Het is gewend aan het Hollandse klimaat en aan de schrale droge grond dus het kan tegen een stootje. Je hoeft het niet te bemesten en niet te niet snoeien, liever niet zelfs: het is een ecosysteem op zich dat niet gebaat is bij interventie. En waar sedum bij warm weer juist water vasthoudt, verdampt onze vegetatie meer. Daardoor draagt het extra bij aan verkoeling van de omgeving.”

Boomschors in plaats van kokos
Ecologische winst valt niet alleen te behalen in de beplanting op het dak, maar ook in het proces daarnaartoe. “We proberen de CO₂-voetafdruk van het product zo laag mogelijk te houden. Daarom gebruiken we bijvoorbeeld in het substraat lokale houtvezel van boomschors in plaats van kokossnippers uit Sri Lanka. Dat heeft grotendeels dezelfde eigenschapen maar een significant lagere CO₂-voetafdruk. Die kleine concessie is het dus meer dan waard.”

Voorwaarden van gemeenten
Vlot pleit ervoor dat gemeenten meer eisen stellen aan groendaken: “Stel bijvoorbeeld als voorwaarde dat een groendak minimaal 20 plantensoorten heeft of voor minimaal 75% inheems is. Dan voegt het ecologisch veel meer toe. En zo’n biodiverse dakbloemenweide kan binnen dezelfde technische specificaties als een regulier groendak: Het is niet zwaarder, ongeveer 75 kilo per vierkante meter. En het heeft een vergelijkbare waterberging. Het hoeft ook niet duurder te zijn: het is een low-tech product met goedkope en eenvoudige grondstoffen. In het overgrote deel van de gevallen waar nu sedum wordt gebruikt als vegetatielaag, kan simpelweg een dakbloemenweide worden toegepast.”

Verkoopargument
Dakbloemenweide is na vier jaar productontwikkeling nu ruim een jaar op de markt en heeft een aantal daken opgeleverd op bestaande bouw. “We zijn nu met twee projectontwikkelaars en bouwers bezig die onze dakbloemenweiden willen toepassen op nieuwbouwwoningen. Dat zij relatief hoogwaardige natuur toevoegen aan hun daken, is een mooi verkoopargument: je koopt niet meer gewoon een huis, je koopt een huis met een groen dak. En we hebben net een samenwerking met een woningbouwcorporatie die een dakbloemenweide op de schuurtjes wil. Daarmee vergroenen ze de leefomgeving van hun huurders en verminderen ze hittestress.”

Die organisaties hoeven niet per se Dakbloemenweide in de arm te nemen om de groene daken aan te leggen. “Ze kunnen het product ook hier kopen en door hun eigen groenpartner laten leggen. Onze missie is hoogwaardig herstel van biodiversiteit op inheemse basis. Het doel is dat er zo veel mogelijk vierkante meters komen; niet per se dat wij ze uitvoeren. Daarom delen we ook graag kennis, bijvoorbeeld met Vogelbescherming Nederland, Naturalis en de Wageningen Universiteit. We stellen al onze daken beschikbaar voor onderzoek: neem maar een bodemmonster, ga maar soorten tellen. Dat helpt ons verifiëren dat we het goede doen; je kan ons niet blijer maken.”

Meer weten? Lees het gehele artikel op de website van Vogelbescherming.

Beeld: Dakbloemenweide
Tekst: Mariël Verburg, 21 april 2023