Het onderwijsgebouw werd geopend bij de start van de Floriade Expo 2022, waar het fungeerde als ontvangstgebouw. Het ontwerp sloot naadloos aan bij het thema van de Floriade: Growing Green Cities. Want groen is het: als een landschap gaan de planten en bomen langs de gevel, door het gebouw en over het dak. Dat sluit ook nog eens naadloos aan bij het curriculum van de school, legt Samsom uit: “Studenten leren hier over thema’s Food, Nature & Urban Green; kennis die nodig is om de groeiende steden wereldwijd leefbaar te houden. Daarbij is het gebouw meteen een onderzoeksobject: van de proefopstellingen op het dak tot en met het hightech groenlab in de kelder.”

Beplantingsplan en nestkasten
Studenten en docenten waren nauw betrokken bij het ontwerp: “Samen met de Koninklijke Ginkel Groep ontwikkelden zij het beplantingsplan: welke planten plaatsen we waar? We wilden een gebouw dat het hele jaar door groen is. Dan zijn er ook winterharde planten nodig, en planten die tegen wind kunnen. Op het dak staan bijvoorbeeld meerstammige bomen die goed bestand zijn tegen de weersinvloeden op die hoogte.” Ook in het gebouw is het een oase van groen, met onder meer een weelderige plantenwand in een collegezaal. Via een technisch hoogwaardig, datagestuurd irrigatiesysteem worden planten binnen en buiten beregend, met vele tienduizenden liters hemelwater die worden opgevangen.

Naast het beplantingsplan werkten studenten ook mee aan de voorzieningen voor dieren, zoals vleermuiskasten, insectenhotels, takkenrillen en nestkasten voor mussen en gierzwaluwen. Die zijn succesvol, zag Samsom: “Het gebouw was nog in aanbouw toen ik er op een zondag met m’n gezin ging kijken. De groene gevels waren net aangebracht en toen zag je al vogels die nestvoorzieningen in en uit vlogen.” Voor insecten ontwikkelden de studenten ook een bijenladder: “Bloeiende planten gaan stapsgewijs langs de gevel omhoog waardoor insecten naar het dak worden geleid en een grotere habitat hebben.”

Het beplantingsplan en de verblijfplaatsen voor vogels werden gemaakt in samenwerking met studenten.

Op alle niveaus natuurinclusief
Het groen is weliswaar het meest opvallende aspect van het gebouw, maar Samsom is vooral trots op de combinatie van natuurinclusieve oplossingen die in het ontwerp zijn toegepast. “De doelstelling van de opdrachtgever was om op alle niveaus het maximale eruit te halen: waterretentie, energieopwekking, circulaire materialen, groen... Die hebben we in een optimale balans met elkaar verbonden.” De constructie is bovendien demontabel. Samsom vergelijkt het met een Meccanodoos: “Als het in de toekomst gesloopt moet worden, kun je het op een schone manier uit elkaar kan halen. Elk onderdeel kan afzonderlijk worden hergebruikt.”

Mede door dat brede spectrum van oplossingen scoorde het gebouw hoog bij de Award Natuurinclusief Bouwen & Ontwerpen 2023, en was het winnaar van de Circulaire Award 2022. “Er zijn gebouwen die nog meer circulair zijn; wij hebben bijvoorbeeld niet alleen hout maar ook beton gebruikt. Maar juist de stapeling met waterretentie, zonnepanelen en groen is uniek. Dat vraagt een complex systeem en geeft veel gewicht, wat demontabel bouwen uitdagend maakt. Dat we dat op een slimme manier bij elkaar hebben gebracht, heeft de jury gewaardeerd.”

"Een groene omgeving draagt bij aan ons welzijn. Dan is het de investering waard."

Groen voegt waarde toe
Het gebouw kreeg ook de Platinum WELL certificering, de hoogste kwalificatie voor een prettig leefklimaat. Daarmee is waarde toegevoegd aan het gebouw, vindt Samsom: “De kosten voor exploitatie weerhouden opdrachtgevers er soms van om groen onderdeel te maken van hun gebouw. Maar belevingswaarde is moeilijk in geld uit te drukken. Als mensen zich op hun gemak voelen in een gebouw, zorgt dat ervoor dat ze het gebouw meer omarmen. En een groene omgeving draagt bij aan ons welzijn. Dan is het de investering waard.”

Voor ontwerpers die meer over het project willen weten, werd het projectboek ‘Aeres Hogeschool Almere – Gebouwd om de stad te laten leven’ gepubliceerd. Daarin vertellen de betrokken partners over hun keuzes, aanpak en ervaringen. En dat past volgens Samsom dan weer naadloos bij de visie achter het project: “Bij de Aeres Hogeschool Almere gaat alles over kennisdeling; over laten zien wat er mogelijk is.”

Tekst: Mariël Verburg, Vogelbescherming Nederland, 22 april 2024
Beeld: BDG Architecten en Fred van Diem