“Ons vorige kantoor zat in een bedrijfsverzamelgebouw op een industrieterrein”, vertelt Blom. “Dat paste niet meer met wat we aan het doen waren. In ons werk zoeken we de verbinding tussen het gebouw en het landschap. We willen werken aan een gezonde leefomgeving; de relatie met de natuur vinden we daarbij essentieel.” “In deze regio groeien we op in het bos”, vult Ubels aan. “Dat groen zit in ons DNA. Bovendien: de aarde warmt op, de biodiversiteit neemt af. Met ons werk willen we dat de goede kant op sturen.”

Dus moest het eigen kantoorgebouw biobased en natuurinclusief worden. Ze vonden een locatie aan de bosrand van Ede, op een voormalig kazerneterrein. Waar eerst het Protestants Militair Tehuis stond, bouwden ze hun MIX-paviljoen. De constructie is volledig van hout. Voor de isolatie is gebruik gemaakt van biobased of gerecyclede materialen. De langsgevels bestaan uit kozijnpuien, die open kunnen om de geluiden en geuren van het bos binnen te laten. Op en in de gesloten kopgevels van het paviljoen zijn nestkasten voor vogels en vleermuizen geplaatst. Het dak wordt gebruikt om zonne-energie op te wekken, met in het midden een strook natuurdak. Het hemelwater van het dak stroomt in wadi’s langs het pand, om daar de grond in te zakken.

Auto op afstand
Het MIX-paviljoen is niet alleen duurzaam ontworpen, het voegt ook iets toe aan het landschap. Mede daardoor werd het genomineerd voor de Award Natuurinclusief Bouwen & Ontwerpen 2023. Het terrein werd getransformeerd, vertelt Ubels: “Voor het Protestants Militair Tehuis lag een enorme parkeerplaats. Dat gaf een harde overgang van bos naar bebouwing en verharding. Nu is dat een natuurlijke gradiënt: via lagere bomen, struiken en heesters rondom het pand loopt het bos naadloos over in het openbare groen van de gemeente. Zo hebben we de natuur versterkt.”

De inrichting van de omgeving gebeurde in nauw overleg met de ecoloog van de gemeente Ede. “In elk plan werken we samen met landschapsarchitecten en vaak met ecologen.” Om ruimte te geven aan het groen, is de auto op afstand geplaatst. “Auto’s staan nu tweehonderd meter verderop. Die parkeerplaats stellen we ook open voor recreanten die gebruik maken van het bos. Door dat dubbele gebruik heb je uiteindelijk minder parkeerplaatsen nodig.”

Voor de bouw van het MIX-paviljoen is niet één boom geveld.

Grote onderzoekingstocht
“Voor dit ontwerp hebben we ons verdiept in nieuwe technieken en biobased materialen”, vertelt Blom. “Het was één grote onderzoekingstocht. Bouwen in hout is een heel andere expertise dan in staal en beton. Daarvoor hebben we een gespecialiseerd adviseur gezocht die ons heeft geholpen. De isolatie in de spouwmuren is gemaakt van vlasvezels, dit maakt een dampopen gebouw mogelijk. Voor de akoestiek hebben we achter het lattenplafond een isolatielaag aangebracht van gerecyclede spijkerbroeken, die heeft een heel mooi dempend effect.”

Ook voor uitvoerders was de natuurinclusieve werkwijze soms even wennen. Ubels: “We wilden alle bestaande bomen behouden. Maar dat gaat niet vanzelf. Een grondbedrijf komt met enorme apparaten aan, voor je het weet pakken ze even een boom mee. Je moet er dus bovenop zitten. Ook voor het behoud van de verschillende grondlagen: de bovenste laag is humusrijk, daaronder zit gewoon wit zand. Dat wordt gemakkelijk op één hoop gegooid. Dus hebben we met grondwerker afgesproken dat ze bovenste laag afschrapen en apart bewaren, en in zelfde volgorde weer terug plaatsen.” Blom: “Ook de aannemer is dat minder gewend. Maar hij begreep het wel en hij is er trots op dat hij hier iets bijzonders heeft gemaakt.”

Betaalbaar
Budgettair is het ook een zoektocht geweest, vertelt Ubels. “Op alle vlakken willen we overal het meest duurzame product. En als je even buiten de standaard gaat dan wordt het ook snel duurder. Maar er zijn uiteindelijk wel producten te vinden die betaalbaar zijn. Dat hebben we goed in balans weten te brengen.” En dat is meteen een mooie showcase, vindt Blom: “Als klein MKB-bedrijf is het ons toch gelukt om zo’n kantoor te bouwen. Veel mensen zeggen: het is allemaal te duur. Maar het kán dus, ook binnen de financiële spelregels van de bank. Het gebouw is iets duurder dan als je hem van staal en beton had getekend. Maar hij heeft ook meer waarde gekregen. We vinden dat een heel verantwoorde keuze, ook zakelijk gezien.”

Die meerwaarde zit onder andere in het feit dat het pand Paris proof is. Ubels: “Als je nu een kantoor bouwt volgens de huidige wetgeving, dan is hij over vijf jaar gedateerd. Wij lopen zeker tien jaar voor op de wetgeving, dus is het gebouw ook waardevaster. Op energievlak voldoen we aan de voorwaarden van de Parijs-verdragen voor 2050, en voor CO2-uitstoot aan de voorwaarden voor 2030. Als je het CO2 meerekent dat opgeslagen is in het hout, dan zijn we zelfs klaar voor 2050.”

Het MIX-paviljoen in de winter. “Hier maak je de seizoenen bewust mee.”

Nieuwe opdrachtgevers
Het nieuwe kantoorpand trekt ook nieuwe opdrachtgevers aan, vertelt Blom. “Het zijn partijen die zich in onze waarden herkennen. In de tenders waar we aan meedoen, staan ‘biobased’ en ‘natuurinclusief’ vaak bovenaan. We hoeven het steeds minder zelf te agenderen. En alle vergaderingen worden hier gepland omdat iedereen het pand wil zien. Mensen nodigen zichzelf hier uit. Het is een sterker marketinginstrument dan ik van tevoren had gedacht.”

Om deze manier van bouwen nog meer mainstream te maken, worden rondleidingen georganiseerd. Ubels en Blom delen hun kennis en ervaring dan met bouwgerelateerde bedrijven, gemeentes en studenten bouwkunde. Die rondleidingen beperken zich niet tot het MIX-paviljoen zelf. Ubels: “We hebben ook verschillende projecten in de naastgelegen gebiedsontwikkeling World Food Center; het hele gebied wordt getransformeerd naar wonen en werken in verbinding met groen en voedsel.”

Hoe het werken in het groen kan uitpakken, blijkt uit de ervaring van de eigen MIX-medewerkers, vertelt Blom: “We werken hybride, collega’s werken deels vanuit huis. Maar ze werken nu minder vaak thuis dan in ons vorige kantoor. ‘Als ik zó mag werken…’, zeggen ze. Hier maak je de seizoenen bewust mee. In de winter had het gesneeuwd, dat was fantastisch. In de zomer zetten we de schuifpui open en dan hoor je de wind en de vogels, je ruikt de geur van het bos. Je ziet de eekhoorns lopen. We hebben vergaderd aan de picknicktafels buiten, gewoon in de natuur. Daar worden we met z’n allen heel gelukkig van.”

Tekst: Mariël Verburg, Vogelbescherming Nederland, 1 maart 2024
Beeld: MIX architectuur