We zijn volop bezig met circulariteit en klimaatbestendig bouwen, maar dat is niet het enige waar we rekening mee moeten houden. Stedelijke ontwikkelingen hebben namelijk ook impact op flora en fauna. Het aantal huismussen en gierzwaluwen is bijvoorbeeld sinds het eind van de vorige eeuw sterk afgenomen. Ook zijn er in nieuwe huizen en kantoren steeds minder verblijfplaatsen voor vleermuizen. Daarnaast kunnen energiebesparende maatregelen funest zijn voor dieren die overwinteren in gebouwen, zoals vleermuizen.

Klimaatadaptatie en natuurincluisiviteit zijn twee aspecten van een gezonde stad die vaak hand in hand gaan. Met eenvoudige voorzieningen aan en in gebouwen en door bepaalde beplanting te kiezen, kan veel gedaan worden voor de stadsnatuur. Er zijn bijvoorbeeld inbouwkasten voor stadsvogels en vleermuizen beschikbaar. Ook richten we de groene buitenruimte steeds vaker op een gezonde manier in, met volwassen groen dat ook water opvangt.

Architectonische aanpassingen en materiaalkeus neem je mee vanuit een klimaatbestendig beleid. Vandaar is het een kleine stap naar natuurinclusief bouwen. Een bekend voorbeeld hiervan zijn groene daken. Deze bevorderen niet alleen de biodiversiteit, maar bieden ook andere voordelen zoals waterberging, warmteregulering, geluidsisolatie en luchtzuivering. Groen bevordert het herstel van stress, zet aan tot sociaal contact en stimuleert tot bewegen. Voor bosbaden hoef je niet meer naar de Veluwe, je kijkt uit je raam of gaat naar een park in de stad. Zo is een natuurinclusieve, klimaatadaptieve stad is niet alleen goed voor dieren maar ook voor mensen: een win-win.

Veel gemeenten en andere opdrachtgevers hebben inmiddels beleid om natuurinclusief bouwen en ontwikkelen te stimuleren. Hoe geef je hier als opdrachtgever invullling aan bij aanbestedingen?

Als opdrachtgever aan de slag

Als opdrachtgever kun je nu al aan de slag met natuurinclusief aanbesteden. Eis dat opdrachtnemers het meenemen in hun inschrijving en latere werk. Een aantal aanbevelingen:

• In het voortraject kan het zinvol zijn contact te leggen met gemeenten die al ervaring hebben opgedaan met het borgen van klimaatadaptatie en natuurinclusief aanbesteden.
• Het is daarnaast handig om al in een vroeg stadium een dialoog met de markt te starten zodat je gezamenlijk de scope van het natuurinclusieve karakter van de aanbesteding kan aanscherpen en mede-eigenaarschap creëert.
  
• Zorg ook voor een team waarin alle disciplines zijn vertegenwoordigd, die bij de uitvoering van een natuurinclusief project zijn betrokken. Van adviseur klimaatadaptatie, ecoloog, planoloog, techneut, adviseur financiën, sociaal domein, waterschap tot beheerder.
• Geef inzicht in de situatie en het beoogde effect van de maatregelen. Stel hiervoor vanaf de start basisinformatie beschikbaar zoals kennis over aanwezige stadsvogels en vleermuizen en geschikte inheemse flora zoals stadsgroen.
• Het is cruciaal hoe je de uitvraag bepaalt. Als je niet duidelijk vraagt wat je wilt, krijg je iets anders. Daarom is het handig om je eisen op een SMART-manier te formuleren (Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch en Tijdsgebonden). Geef de opdrachtnemer de vrijheid om hier invulling aan te geven en met innovatieve ideeën te komen. Breng inspirerende voorbeelden mee. Doe dit niet alleen op schrift, maar gebruik ook beeldmateriaal.
• Stel bij de uitvraag selectiecriteria op waardoor partijen die in willen schrijven, moeten aantonen dat ze daar ervaring in hebben opgebouwd.
• In het contract kun je (functionele) eisen opnemen waarmee de inschrijver rekening moet houden bij de uitvoering van het werk. Als je weet waar de oplossing aan moet voldoen, kun je dit per slot van rekening als eis omschrijven.
• Tot slot kun je EMVI (Economisch Meest Voordelige Inschrijving) criteria opnemen. Daarmee daag je marktpartijen uit om met innovatieve of creatieve oplossingen te komen.