Uit een enquête die Vogelbescherming Nederland hield onder alle Nederlandse gemeenten bleek dat de meeste gemeenten om de overlast te beperken het liefst de biodiversiteit willen stimuleren, maar in praktijk blijkt dat veel gemeenten grijpen naar middelen die schadelijk zijn voor de natuur. Zo gaf 61% van de ondervraagde gemeenten het gif Xentari aan. Gelukkig zijn een aantal gemeenten wel op de goede weg, zoals de gemeente Altena.

Natuurlijke bestrijding
Gemeente Altena bestrijdt de eikenprocessierups en -mot, op een natuurlijke manier. Ze maken daarvoor gebruik van de natuurlijke vijanden van de rups zoals insecten, vogels en vleermuizen. De natuurlijke vijanden van de eikenprocessierups zijn gebaat bij een groene leefomgeving met afwisseling van hoge en lage struiken en veel bloemen. Dit biedt hen voedsel, veiligheid en nestgelegenheid.

Om de natuurlijke vijanden in de gemeente Altena een leefgebied te bieden is het bermbeheer in Sleeuwijk aangepast. De bermen, waar ook het overgrote deel van de lokale eikenbomen zich in bevinden, worden gefaseerd gemaaid en het maaisel afgevoerd, zodat er meer bloemen tevoorschijn komen die op hun beurt insecten en vogels aantrekken. Sommige bermen zijn ingezaaid met inheemse bloemenmengsels, ook deze trekken insecten en vogels aan.

Nestgelegenheid voor mezen
Om eikenprocessierupsen goed aan te pakken is het natuurvriendelijk inrichten van tuinen, bermen en parken het allerbelangrijkste. Omdat ook kool- en pimpelmezen weleens een eikenprocessierupsje snoepen kan je het hen ook naar de zin maken. Naast voldoende groen kan je mezen helpen met nestkastjes. In de gemeente Altena zijn 92 nestkasten voor vogels opgehangen. Toen in het najaar de nestkastjes werden schoongemaakt bleek dat 83% van de nestkastjes voor kool-en pimpelmezen bezet was. Een teken dat de gemeente genoeg voedsel (insecten die op bloemen afkomen), veiligheid (plekken om te schuilen zoals struiken en bomen) en nestgelegenheid (o.a. de nestkastjes) biedt.

Afname overlast in gemeente Altena
De overlast van de eikenprocessierups, in een groot deel van Sleeuwijk, was afgelopen zomer minder dan de twee voorgaande jaren. Er waren minder eikenbomen geïnfecteerd en de nesten waren ook kleiner. Dit wijst erop dat het natuurlijkere bermbeheer in combinatie met het aanbieden van nestplaatsen voor vogels als kool- en pimpelmezen, haar vruchten afwerpt. Het onderzoek loopt nog te kort om harde conclusies te kunnen trekken, maar dat de overlast minder was is een feit.

Wilt u meer weten over dit project en de vorderingen volgen? Neem dan eens een kijkje op: www.natuurinclusiefaltena.nl.

Laat je inspireren
Gelukkig zetten steeds meer gemeenten in op het verhogen van de biodiversiteit om de eikenprocessierups op een natuurlijke manier te bestrijden. Benieuwd hoe andere gemeenten dit aanpakken? Klik hier.

Tekst: Roel Wigman van Natuurinclusief Altena, geredigeerd door Hanne Tersmette, 14 mei 2021.
Beeld: Merel Roks