De Award Natuurinclusief Bouwen & Ontwerpen is in het leven geroepen om natuurinclusieve projecten in de spotlight te zetten en aanjager te zijn in het standaardiseren van de natuurinclusieve aanpak bij ontwerp, bouw, renovatie en omgevingsinrichting.
Bedenkers van de Award -natuurbeschermingsorganisaties Vogelbescherming Nederland en de Zoogdiervereniging- willen hiermee innovatieve denkers inspireren en stimuleren om vooruitstrevend aan de slag gaan. Wie brengt met zijn of haar project het meeste leven in de stad?
De Award Natuurinclusief Bouwen & Ontwerpen werd in 2019 voor het eerst uitgereikt, voortkomend uit een project van Vogelbescherming Nederland en de Zoogdiervereniging in de provincie Noord- Brabant. In 2021 en 2023 kreeg de Award een vervolg. Hieronder staan de winnende projecten en de juryleden per wedstrijdjaar benoemd.
In 2023 werd voor de derde keer de Award Natuurinclusief Bouwen & Ontwerpen uitgereikt. Achtendertig ambitieuze projecten dongen mee.
Uiteindelijk koos de jury een landelijke winnaar uit zeven genomineerden:
Winnaar Award
Dit havenbekken in het M4H-gebied zal veranderen van ‘functionele’ ruimte naar getijdenpark, waar biodiversiteit en klimaatadaptatie verbonden zijn met de vormgeving en de beleving. Er komen negen getijdenterrassen die afhankelijk van het getij meer of minder onder water komen te staan. In het ontwerp worden gerecyclede materialen gebruikt die elders in de stad Rotterdam vrijkomen.
De jury over Getijdenpark Keilehaven
“Getijdenpark Keilehaven geeft originele natuur weer de ruimte op een plek waar dat lang in de schaduw moest bestaan. Schijnbaar kale oppervlakten transformeren daardoor naar een oase vol kansen, ook voor het omliggende gebied. Dit project heeft de natuur als bron en concept, haalt de natuur echt weer binnen in het stedelijk gebied. Chapeau!”
Genomineerde
Bij Aeres Hogeschool Almere gaan groen, biodiversiteit, klimaatadaptatie en het welzijn van gebruikers hand in hand. De biodiverse, natuurinclusieve en klimaatadaptieve groene gevel en daktuin zijn een vertaling van het groene onderwijs en onderzoek van Aeres Hogeschool Almere. Bij het ontwerp is samengewerkt met studenten en docenten.
De jury over Land van Anna
“Aeres Hogeschool maakt impact door het goede voorbeeld te geven voor toekomstige generaties. Van dit soort publieke gebouwen zou je er meer in de stad willen zien. De groene gevel brengt verkoeling en biodiversiteit. De jury is benieuwd hoe een dergelijke gevel op een nog natuurlijker manier in gebouwen geïntegreerd zou kunnen worden.”
Genomineerde
De plek waar textielfabriek Van Puijenbroek ruim anderhalve eeuw textiel weefde, transformeert in een natuurrijk gebied waar wonen, kleinschalig werken en duurzaamheid hand in hand gaan. Het beekdal is opnieuw ingericht en heeft zijn natuurlijk meanderende loop teruggekregen. De rivier kan gecontroleerd uit zijn oevers treden. In het vloedgebied ontstaat een gemeenschappelijke vloedtuin voor de nieuwe bewoners.
De jury over Land van Anna
“De jury is gecharmeerd van de zorgvuldigheid waarmee is gekeken naar de kansen om de woningen in het gebied in te passen, waarbij de aandacht voor het gebied bijna die voor de bebouwing lijkt te overtreffen. Tegelijkertijd wil ze de makers uitdagen de gebouwen nog meer in het gebied te laten opgaan.”
Genomineerde
De huisvesting van MIX Architectuur is biobased en duurzaam ontworpen met gebruik van hernieuwbare materialen. De natuurlijke bostuin rond het gebouw is een integraal onderdeel van het geheel. De auto is in het ontwerp op afstand gehouden; je komt te voet of met de fiets bij de entree. Voor de bostuin worden bestaande bomen zoveel mogelijk behouden past nieuwe beplanting bij de locatie.
De jury over MIX Paviljoen
“MIX Paviljoen ademt in alles mogelijkheden. De ontwerpers hebben geen kans laten liggen om het gebouw duurzaam in te richten en vorm te geven en zijn daarbij ook niet de omgeving van het gebouw vergeten. Een ontwerp dat zich omringt met lokale natuur en zelf ook natuur uitstraalt. Een voorbeeld voor ieder bedrijf dat zijn eigen gebouw ontwikkelt!”
Genomineerde
Tussen de Hedwigepolder en het Verdronken land van Saeftinghe staat Veldstation Groot Saeftinghe. Het biedt onderdak aan vogelringers en onderzoekers en heeft een simpele hoofdvorm, waarvan de kern voor mensen is en de schil en de tussenruimtes voor de dieren in het gebied. Het gehele gebouw is gemaakt van tweedehands of biologisch materiaal.
De jury over Veldstation Groot Saeftinghe
“Het Veldstation is het perfecte plaatje. Dit gebouw staat al op een prachtige natuurlijke plek en past daar buitengewoon goed in. De jury heeft grote waardering voor de manier waarop de architecten de natuur faciliteren. Zij maken niet alleen gebruik van natuurlijke technieken, zij maken ruimte in, om en op het gebouw om de biodiversiteit te laten floreren. En met bewezen succes!”
Genomineerde
De Warren promoot sociaal, betaalbaar en duurzaam wonen in de stad en biedt tevens een groene oase in een stenige omgeving. In de voorzetgevel van gerecyclede meerpalen zijn natuurinclusieve voorzieningen opgenomen. Het dakterras heeft een waterbuffer waar de daktuin en de beplanting in de kas mee kunnen worden gevoed. Een irrigatiesysteem op basis van regenwater voedt de plantenbakken langs de gevel.
De jury over De Warren
“Sprankelend project dat laat zien dat je biodiversiteit mooi kunt integreren, ook in hoogbouw. Daarnaast onderzoekt De Warren op uitdagende manier alternatieven voor sociale- en middenhuur. De jury is nieuwsgierig wat dit soort creatieve denkrichtingen ons en onze stedelijke leefomgeving in de toekomst kan brengen.”
Genomineerde
Het landschapsontwerp van Jonas is verweven met de architectuur van het woongebouw en vormt met de aaneenschakeling van binnen- en buitenkamers een integraal onderdeel van het ontwerp. Ook biedt het kansen voor enkele aangewezen doelsoorten, zoals de donderpad en oeverzwaluw. Het gebouw is energieneutraal en er is ingezet op het reduceren van het materiaalgebruik en hergebruik bij het toepassen van grondstoffen.
De jury over De Warren
“Jonas laat zien dat het ene grote woonblok het andere niet is. Sociaal wonen wordt leuk, door het gebouw een verhaal te geven en duurzame maatregelen en natuurinclusiviteit in de bouwwijze te integreren. Dit zijn de plekken waar je met natuurinclusieve maatregelen voor de woonbeleving het verschil kunt maken.”
De jury voor de Award Natuurinclusief Bouwen & Ontwerpen bestaat elke uitreiking uit nieuwe, deskundige leden, afkomstig uit het werkveld.
Ieder jurylid beoordeelt de projecten vanuit zijn of haar eigen expertise.
In 2023 was de jury samengesteld uit de volgende leden:
Oprichter & architect
ORGA architect
Oprichtster
Honey Highway
Algemeen directeur
Internationale Architectuur Biënnale Rotterdam
& Afdelingshoofd MA
Design Academy
Aanjager van verduurzaming
Woningcorporatie Casade
In 2021 werd de Award Natuurinclusief Bouwen & Ontwerpen voor de tweede keer uitgereikt. Achttien ambitieuze projecten dongen mee.
Uiteindelijk koos de jury een landelijke winnaar, een Brabantse winnaar, de runner up en werd er een aanmoedigingsprijs vergeven:
Winnaar Award
Een renovatieconcept met als doel om het rijtjeshuis maximaal natuurinclusief te verduurzamen. Met het concept zijn reeds enkele honderden woningen in verschillende dorpen in Noord-Brabant verduurzaamd en dat worden er alleen nog maar meer. In de gerenoveerde daken is tevens -bewezen effectief- ruimte gereserveerd voor vogels en vleermuizen.
De jury over Dakenstroom
"Dit project maakt groen en duurzaam voor iedereen toegankelijk. Daarbij is het concept opschaalbaar en is er veel aandacht geschonken aan het mogelijk maken van onderhoud op de lange termijn."
Winnaar Brabantse Award
Natuurinclusieve gebiedsontwikkeling op grote schaal. In het gebied is volwassen groen aangeplant en bestaand groen behouden. Ook zijn heggen als erfafscheiding gebruikt, om voor verschillende soorten een prettige leefomgeving te creëren. De woningen zelf zijn energieneutraal.
De jury over Berckelbosch
"Op dusdanig grote schaal natuurinclusief aan de slag, dat zien we graag. Hier is 'het nieuwe normaal' al werkelijkheid. Goed dat er in de vorm van een welkomstpakket aan is gedacht om toekomstige bewoners over vogels en biodiversiteit te informeren."
Runner up
Centraal staat wonen in het groen. Haags Buiten sluit aan op een ecologische zone langs de Erasmusweg en een ecolint met het water dat door de wijk loopt. De buurt is daar ook mee verweven. In het ontwerp is bovendien veel rekening gehouden met de waterhuishouding van het gebied.
De jury over Haags Buiten
"De aandacht voor beplanting laat diepgang zien. Er is op een zorgvuldige manier aansluiting gezocht met het omliggende groen en water."
Aanmoedigingsprijs
In deze basisschool zijn niet alleen veel natuurinclusieve maatregelen genomen, het gebouw en de natuurlijke omgeving werken bovendien samen om de leerlingen kennis te laten maken met de natuur als dynamisch proces. Het gebouw is volledig van hout en andere natuurlijke en biobased materialen.
De jury over De Verwondering
"Hier is een compleet ecosysteem geschapen. Het gebouw leeft. En niet alleen omdat er dagelijks kinderen leren en spelen."
De jury voor de Award Natuurinclusief Bouwen & Ontwerpen bestaat uit deskundigen uit het werkveld.
Ieder jurylid beoordeelt de projecten vanuit zijn of haar eigen expertise.
In 2021 bestond de jury uit de volgende leden:
Raad van toezicht Vogelbescherming Nederland
Hoofd Urban Ecology & Ecocities Lab, Faculteit Bouwkunde, TU Delft
Oprichter PAD landscape en winnaar Award 2019
De eerste keer dat de Award Natuurinclusief Bouwen & Ontwerpen werd uitgereikt was in 2019. Verschillende, zeer inspirerende projecten, dongen mee.
Uiteindelijk koos de jury drie winnaars:
Winnaar Award
Bij de bouw van het uiterst duurzame kantoorgebouw op een historisch landgoed zijn op ingenieuze wijze tal van vogel- en vleermuisvriendelijke maatregelen getroffen, waarmee de inbreuk op het natuurlijk leven tot een minimum is beperkt.
De jury over Triodos
"Deze ontwikkeling toont aan dat een integrale kijk op duurzaamheid in combinatie met voldoende respect voor de omgeving tot maximale natuurinclusiviteit leidt."
Winnaar categorie 'Ontwerp'
Dit ambitieuze plan voor de bouw van 205 duurzame woningen en wooneenheden stelt natuurinclusiviteit en leefkwaliteit van alle bewoners centraal door de woningen in blokjes van vier over een groen en autovrij park te verdelen. Opdrachtgevers: Plein06, P.A.D. Landscape en ERA Contour.
De jury over Happy Days
"Hoewel het plan nog niet volledig is uitgewerkt, biedt het nu al scherp zicht op de volledig natuurinclusieve woonomgeving die het in de toekomst belooft te zijn."
Winnaar categorie 'Herinrichting'
Een typisch jaren zestig-appartementencomplex is voorzien van bloemrijke tuinen en uitgerust met een groot aantal nestkasten voor vogels en vleermuizen, die uiteindelijk in steeds groener wordende gevels zullen opgaan.
De jury over Genderdal
"De wijze waarop hier samen met de bewoners met de natuur aan de slag is gegaan is simpel en effectief, makkelijk te kopiëren en op grote en kleine projecten toepasbaar."
In 2019, het startjaar van de Award, bestond de jury uit de onderstaande drie deskundigen.
Ieder met een eigen expertise die ze inzetten om de inzendingen voor de Award te beoordelen.
CEO Vesteda en voorzitter van de werkgroep woningen van de IVBN
Architect, oprichter Ruimtelab en medeoprichter De Natuurlijke Stad
Algemeen directeur IVN Natuur Educatie