Waarom krijgt groen extra nadruk bij jullie?
‘Met groen in de stad pak je meerdere problemen tegelijkertijd aan. Aan de ene kant werkt dat goed om een plek klimaatadaptiever en biodiverser te maken, maar door groen in de stad kun je zeker ook de sociale cohesie te versterken. Door de projecten leren buren elkaar kennen, ze gaan samen het groen beheren, het groen wordt een ontmoetingsplek.

Door groen te doen, stimuleer je mensen ook nog eens om te bewegen. En groen heeft grote impact op het welzijn van mensen: ze voelen zicht gelukkiger, ervaren minder stress. Er zijn zoveel redenen waarom groen belangrijk is voor een gezonde stad. Met één oplossing pak je zoveel dingen tegelijk aan.’

'Er zijn zoveel redenen waarom groen belangrijk is voor een gezonde stad. Met één oplossing pak je zoveel dingen tegelijk aan.’

Wat is jullie geheim om bewoners in hun gedrag groener, milieubewuster te maken?
‘Duurzaamheid, biodiversiteit, klimaatverandering. Het zijn allemaal grote thema’s waar je, veelal op negatieve manier, mee dood geslagen wordt. Wij focussen ons daarom op een positieve benadering, met een laag instapniveau. Door acties heel concreet te maken worden ze toegankelijk voor een grote groep.
Zo organiseerden we 30 Dagen Duurzaam. Elke week ontvingen Amsterdammers challenges. Na een maand duurzame en gezonde acties is de stap naar een gezonde stad en leven een stuk kleiner. Zo zetten we samen een beweging in gang.’

Jullie hebben een project, De Zeeburgertuin, waarvan je zegt dat het een oase moet zijn vol biodiversiteit, midden in de wijk. Hoe belangrijk is dat laatste gedeelte: biodiversiteit midden in de wijk?
‘De stad verdicht en versteend steeds verder, we hebben te maken met een woningprobleem en dus komen alle stukjes groen die er nog zijn onder druk te staan. Tegelijkertijd zie je dat de stad juist heel belangrijk is voor de biodiversiteit. We proberen daarom elk vergeten plekje te vergroenen. Niks laten we onbenut: buurtgroen, geveltuinen en van boomspiegels maken we boomparken. En voor ons heel belangrijk: in dat groen moeten niet alleen mensen, maar ook dieren een plek hebben.’

Welke vogels hebben jullie in het vizier als het gaat om natuur in de stad?
‘Wij richten ons eigenlijk meer op de algemene biodiversiteit, maar we merken dat bewoners zeker ook oog hebben voor de vogels. Bij De Zeeburgertuin kozen we onder andere verschillende fruitbomen uit. Toen iemand een opmerking maakte dat de kersen waarschijnlijk door de vogels zouden worden opgegeten, had niemand daar problemen mee. In tegendeel. En dus werden er ook twee kersenbomen geplant, voor de vogels!’

De Gezonde Stad werkt samen met een keur aan partners, van gemeente en woningbouw tot grote bedrijven. Hoe zorg je dat zulke samenwerkingen ook hun biodiverse vruchten afwerpen?
‘In de openbare ruimte heb je met veel verschillende stakeholders te maken. Met ook verschillende belangen. We hebben dus vaak te maken met processen die om een lange adem vragen. Maar met geduld kom je samen tot iets moois. Wij brengen de verschillende partijen bij elkaar, en kijken ook hoe we aan de financiële middelen voor groene projecten komen. Zo was bij de Zeeburgertuin a.s.r. real estate de initiatiefnemer. Samen met hen, zes andere vastgoedpartijen, de gemeente en een groep actieve bewoners, is er een uiteindelijk plan gekomen*. Uitgangspunt is dat uiteindelijk iedereen er wat aan heeft. Ook de vastgoedeigenaren. Zij hebben als belang zoveel mogelijk woongenot voor hun huurders, groen is daarbij essentieel. Dat gaan huurders ook steeds meer eisen.’
*Over de totstandkoming van de Zeeburgertuin is dit inspirerende filmpje gemaakt.

Lesley aan het werk in de Zeeburgertuin.

Zijn bewoners blij met de levendige buurtparkjes?
‘We werken vaak op initiatief van bewoners. Zij melden een locatie aan en als deze locatie potentie heeft gaan de initiatiefnemers met de buren in gesprek. Als er een groepje bewoners is die het project wil trekken en een handtekeningenlijst heeft voor steun gaan we verder. We organiseren dan co-creatie sessies waaruit blijkt of de buurt er echt achter staat.
Tijdens een project voor een park in Amsterdam-Noord waren er strubbelingen. De buurt was gemengd: jonge gezinnen en oudere Amsterdammers, die al hun hele leven in de buurt woonden. Een oudere man wilde niet dat een versteend speeltuintje werd omgetoverd tot natuurlijke speelplek. Hij zag die krijsende kinderen voor zijn deur niet zitten. Maar doordat hij betrokken werd bij het proces leerde hij z’n buren kennen. Hij draaide als een blad aan een boom. Nu staat bij wijze van elke zaterdag het gras te maaien. Het is dus belangrijk dat je de zorg van mensen serieus neemt en samen naar de positieve kant zoekt.’

Hoe kunnen professionals in het vastgoed het het beste aanpakken, wanneer ze een biodivers aspect in hun projectplan willen opnemen en daar mensen mee willen samenbrengen?
‘Ten eerste gaat De Gezonde Stad dus echt uit van co-creatie. Dat adviseren we ook professionals: laat de bewoners ideeën inbrengen en meebouwen aan het ontwerp. Het levert mede-eigenaarschap en betrokkenheid op. Ten tweede: zorg ervoor dat je echt een zinvolle biodiverse omgeving creëert: een omgeving die je voor mensen, maar zeker ook voor dieren goed inricht.
Hier heb je de juiste expertise voor nodig. Maak hierbij ook gebruik van bestaande data over bijvoorbeeld hittestress of anderszins. Zo kan je gericht problemen oplossen en wonen mensen en dieren er ook nog eens graag.’

Hoe ziet Amsterdam er in jouw ideale wereld over 5 jaar uit?
‘Alle veegwagentjes zijn vervangen voor grasmaaiertjes, want er zijn bijna geen stenen meer te vinden. De stad is een biodivers landschap geworden waarin mensen van alle achtergronden wonen -arm, rijk, jong en oud-, samen met heel veel andere dierlijke bewoners. Dat lijkt me een mooie toekomstdroom.’

Door Hanne Tersmette, Vogelbescherming Nederland, 18 februari 2021
Beeld: De Gezonde Stad